HOTLINE: 0375 007 007 Thám tử tư (viết tắt tên quốc tế tiếng Anh là: PI-Private investigator) là người chuyên thực hiện các hoạt động điều tra, theo dõi, giám sát, xác minh các vụ việc một cách độc lập theo yêu cầu. Đây là một ngành nghề với bản chất là cung cấp các dịch vụ điều tra, thu thập các thông tin và được nhận thù lao hay phí tổn. Tại nhiều nước trên thế giới, nghề thám tử tư là một nghề được các nhà nước công nhận như bao nhiêu ngành nghề khác. Từ điển tiếng Việt định nghĩa “thám tử” là “người làm việc dò xét”.
Điều kiện hành nghề
Mỗi quốc gia trên thế giới đều có những quy định về điều kiện hành nghề của thám tử tư, nhằm đảm bảo các thám tử tư này hoạt động đúng khuôn khổ pháp luật, bảo đảm quyền của công dân (đặc biệt là quyền bí mật đời tư), và nhằm đảm bảo việc quản lý nhà nước có hiệu quả đối với dịch vụ này.
Tại Mỹ, hầu hết các bang đều có quy định về nghề thám tử tư. Ví dụ như bang Georgia đã thành lập một bộ phận phụ trách hoạt động của thám tử tư gồm bảy thành viên do Thống đốc bang bổ nhiệm. Mỗi năm, bộ phận này họp ít nhất là tám lần để giải quyết các việc như cấp phép hành nghề, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến thám tử tư, ra quyết định kỷ luật các thám tử tư vi phạm quy chế…
Việc cấp giấy phép hành nghề thám tử tư rất chặt chẽ. Hai tiêu chuẩn được coi là quan trọng là:
- Lý lịch tốt, đáp ứng điều kiện như không có tiền án tiền sự, không gặp phải các vấn đề tiêu cực về tài chính, tiền bạc…
- Kinh nghiệm nghề nghiệp. Tùy theo từng tiểu bang, ứng viên buộc phải có quá trình hai hay ba năm thực sự làm công tác điều tra cho một cơ quan điều tra của nhà nước hay một công ty thám tử tư được cấp phép. Nếu không có giấy phép thì thám tử tư sẽ không được hoạt động. Kinh nghiệm nghề nghiệp này phải do chính các thám tử tự tích lũy qua quá trình học hỏi.
- Có đạo đức nghề nghiệp. Thám tử tư là một nghề nhạy cảm bởi khi hành nghề, có được những thông tin “thâm cung bí sử” mà nếu tiết lộ cho người khác biết, thường họ sẽ có một khoản lợi nhuận, điều đó đòi hỏi người theo nghề không chỉ có nghiệp vụ, mà còn phải có đạo đức, cái tâm với nghề.
Công việc chính
Lĩnh vực hoạt động của thám tử tư nhìn chung có tính mở rộng, giúp giải quyết được nhiều vấn đề đang gây bức xúc lớn cho thân chủ thuộc nhiều thành phần. Ví dụ như: các công ty bảo hiểm cần tới thám tử tư để xác minh những trường hợp khai man, dàn dựng tai nạn để nhận tiền bảo hiểm. Các tập đoàn kinh doanh nhờ thám tử tư phát hiện gián điệp ăn cắp thông tin trong số hàng ngàn nhân viên của mình. Luật sư cũng nhờ thám tử tư thu thập thêm chúng cứ, tìm kiếm nhiều nhân chứng quan trọng để tăng khả năng thành công trong việc bào chữa cho thân chủ.
Ở một số nước phần lớn là nhu cầu tìm hiểu những vấn đề liên quan đến quan hệ gia đình như tìm hiểu về các mối quan hệ đáng ngờ của vợ chồng, con cái, tìm kiếm người già lạc đường, con trẻ bỏ nhà đi… đồng thời cũng xuất hiện nhiều nhu cầu như: Cung cấp thông tin phục vụ bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, sở hữu công nghiệp, chống hàng giả, hàng nhái, tìm hiểu về đối tác trước khi quyết định hợp tác làm ăn, tìm hiểu tài sản của con nợ để dễ đòi, và gần đây nhất là nhu cầu của giới trẻ muốn tìm hiểu kỹ hơn về “nửa kia” trước khi tiến tới hôn nhân.
Trong con mắt của các bà vợ hay ghen, thám tử tư là người giúp họ phát hiện “bồ nhí” của đức ông chồng và theo dõi sát nút họ, truy tìm những cuộc ngoại tình. Đây là một hoạt động chính và được biết đến nhiều nhất của thám tử tư tại Việt Nam. nhiều bạn trẻ cũng muốn tìm hiểu chân dung của người yêu trước khi kết hôn.
Thám tử tư cũng có tác dụng rất đắc lực trong việc truy tìm tung tích của những trẻ em bỏ nhà lang thang. Trên thực tế không phải lúc nào trẻ “có vấn đề” cũng nhờ đến công an được. Như đối với những trường hợp mới chỉ có “dấu hiệu” như phản ứng với bố mẹ, thay đổi tích cách hoặc đứa trẻ bỏ nhà đi hôm trước hôm sau về… thì khó có thể nhờ đến công an chính vì vậy dịch vụ thám tử tư là một lựa chọn đắc dụng. và thực tế có nhiều vụ việc đạt kết quả tốt nhờ dịch vụ này.
Mặc dù thám tử tư có tác dụng hỗ trợ rất lớn trong việc điều tra, phá án nhưng trong quá trình hoạt động, cũng có những phản ánh về việc thám tư tư cố tình xâm phạm bí mật đời tư, gây hậu quả nghiêm trọng cho người khác, hay thông qua hoạt động của họ đã tiếp tay cho các vụ trả thù, án mạng. hoặc lợi dụng những thông tin họ có được để trục lợi bất chính như tống tiền hoặc đe dọa chính thân chủ của mình.
Trong văn hóa
Thám tử tư được biết đến nhiều trong các phim ảnh, tiểu thuyết, truyện tranh… Trong đó, nhà thám tử tư nổi tiếng nhất thế giới và sống mãi qua mọi thời đại là Sherlock Holmes, nhân vật trong bốn quyển tiểu thuyết và 56 truyện ngắn của nhà văn người Anh Arthur Conan Doyle.
Tại Việt Nam
Tại Việt Nam, một số ý kiến cho rằng nhu cầu sử dụng dịch vụ thám tử tư trong xã hội càng ngày càng nhiều. Nếu như trước đây chỉ những người có điều kiện kinh tế khá mới dám nhờ thám tử thì hiện nay ở một số thành phố lớn, nhất là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.
Pháp luật Việt Nam hiện hành quy định điều tra là thẩm quyền của cơ quan Nhà nước. Theo Luật Đầu tư và Nghị định số 108/2006/NĐ-CP và Nghị định số 52/2008/NĐ-CP được Chính phủ ban hành có quy định các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bảo vệ thuộc mọi thành phần kinh tế không được tiến hành điều tra, hoạt động thám tử tư dưới mọi hình thức, trực tiếp hoặc thông qua người khác xâm hại quyền tự do cá nhân của tổ chức, cá nhân… tuy nhiên do xuất phát từ nhu cầu xã hội, những văn phòng thám tử vẫn mọc lên như nấm sau mưa.
Trong những năm gần đây, dịch vụ thám tử tư phát triển rất mạnh mẽ và thường xuất hiện dưới dạng dịch vụ cung cấp thông tin. Phí thuê thám tử khoảng một triệu đồng một ngày. Với những vụ theo dõi ngoại tình, tìm con cái… mất nhiều ngày thì khách phải trả vài chục triệu đồng cho một hợp đồng. ngoài ra thì một số nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng có những động thái cho thấy họ đã tham gia vào dịch vụ này.
Nhìn chung, ở Việt Nam, cần có một hành lang pháp lý rõ ràng cho nghề thám tử tư, thực tế có nhiều trường hợp thám tử tư hoạt động chui vì vậy nhiều ý kiến cho rằng cần phải có một quy định cho họ hoạt động.
.jpg)
